II SYNOD ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ – MOŻLIWOŚCI ZAANGAŻOWANIA

Oficjalne rozpoczęcie II Synodu Archidiecezji Katowickiej odbędzie się dopiero za kilka tygodni, dn. 25 października br. (uroczystej Mszy św. w Archikatedrze Chrystusa Króla o godz. 12:00 przewodniczył będzie ks. abp Wiktor Skworc). Jednak już teraz wykonywane są prace wstępne, bez których do otwarcia oficjalnych obrad synodalnych by nie doszło.

Niedawno Sekretariat Zespołu Presynodalnego zakończył przyjmowanie ankiet presynodalnych, które wypełniali księża, parafialne rady duszpasterskie, zgromadzenia zakonne, ruchy i stowarzyszenia działające w naszej archidiecezji. Wyniki zostały następnie poddane analizie i już wkrótce zostaną zamieszczone na oficjalnej stronie synodu (www.synodkatowice.pl).

Obecnie trwają prace przygotowawcze, które koncentrują się głównie na ustaleniu składu Komisji Głównej oraz ilości, tematyki i składu Komisji Synodalnych.

Choć może się wydawać, że w synod angażują się jedynie „wybrani”, to w rzeczywistości każdy z nas może mieć wkład w to dzieło. W jaki sposób?

Przede wszystkim – modlitwa. Każdy z nas może w codziennych modlitwach powierzyć nasz Kościół lokalny opiece Ducha Świętego. Punktem wyjścia jest oczywiście modlitwa indywidualna, ale ważne jest także zaangażowanie wspólnotowe. Módlmy się więc w intencji nie tylko tych, którzy są niejako „z urzędu” zaangażowani w Synod, ale przede wszystkim za nas wszystkich, za lokalny Kościół, żeby odnowił się dzięki wsłuchiwaniu się w Ducha Świętego.

Aby Synod mógł przynieść owoce, my sami musimy być świadomi naszej wiary, bo to my tworzymy nasz Kościół lokalny. Dlatego w trakcie trwania Synodu bardzo ważna będzie formacja – zwłaszcza zmierzająca do tego, by coraz lepiej rozumieć, czym jest Kościół jako taki. Wkrótce zostaną przygotowane materiały do wykorzystania przez Parafialne Rady Duszpasterskie, rożne grupy formacyjne i stowarzyszenia. My sami także możemy zastanowić się nad tym, w jaki sposób przyczynić się do odnowy naszych parafii i mniejszych wspólnot . Dlatego myślmy, rozmawiajmy i spróbujmy zrozumieć, czego od nas, jako lokalnego Kościoła, oczekuje Duch Święty. Próba oceny stanu Kościoła w świetle Ewangelii i poszukiwanie sposobów na poprawę jakości jego życia jest punktem wyjścia i jednym z najważniejszych zadań synodu.

Jeśli ktoś chce intensywniej zaangażować się w Synod, to bardzo pilnie poszukujemy wolontariuszy – głównie teologów, ale nie tylko, do wykonywana różnych zadań. Potrzebni są animatorzy modlitwy, osoby, które pomogą w tworzeniu materiałów formacyjnych, konspektów katechez, homilii itp., moderatorzy forów internetowych… Mile widziani też wszyscy, którzy mają inny pomysł na zaangażowanie się w dzieło synodalne.

Na koniec kilka informacji praktycznych. Wszelkich informacji na temat możliwości zaangażowania można uzyskać na stronie: www.synodkatowice.pl. Zgłaszanie grup i wspólnot chcących modlić się za Synod oraz chęć nawiązania współpracy na zasadzie wolontariatu (konieczne jest przesłanie CV ze szczególnym uwzględnieniem doświadczenia na kościelnym gruncie), można dokonywać drogą mailową: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. lub tradycyjną: Sekretariat II Synodu Archidiecezji Katowickiej, Kuria Metropolitalna w Katowicach, ul. Jordana 39, skr. poczt. 206, 40-951 Katowice.

Któż to wymyślił ten Kościół?

Współcześni ludzie stawiają rozmaite pytania na temat Kościoła. Jednym z nich jest pytanie o to, kto wpadł na pomysł jego założenia. Odpowiedzi słyszy się bardzo różne – a to, że Kościół został wymyślony przez księży i biskupów dla realizacji ich własnych interesów (to odpowiedź tych mniej życzliwych). Inni znowu twierdzą, że Kościół powstał jako efekt przemian społecznych w starożytności – i tak, siłą rozpędu, istnieje do dzisiaj. Sobór Watykański II w imieniu samego zainteresowanego (czyli Kościoła) udziela odpowiedzi na pytanie o „projekt – Kościół” w Konstytucji dogmatycznej o Kościele (KK).
Odpowiedź jest niesłychanie prosta: to Bóg sam wymyślił i zaplanował Kościół. Jego zamiarem było bowiem dać ludziom udział w swoim własnym życiu. A że Bóg z natury swojej nie jest samotnikiem lecz żyje we wspólnocie (Trójca Święta) więc postanowił także ludzi zbawić we wspólnocie.
Już w Starym Testamencie Bóg przekazał swoje Prawo całemu narodowi (wspólnocie) a nie pojedynczym ludziom. Naród izraelski, przez swoje posłannictwo, zapowiedział powstanie Kościoła. Wykonawcą Bożego pomysłu na Kościół był Jezus. W swoim nauczaniu głosił Królestwo Boże – czyli opowiadał o Kościele. Dzięki temu, że nauczał, umarł na krzyżu, zmartwychwstał i wstąpił do nieba, na wierzących mógł zstąpić Duch Święty i w ten sposób Kościół rozpoczął działalność.
Duch Święty działa teraz w Kościele poprzez sakramenty, które są skutecznymi znakami łaski Bożej. Ale też sam „Kościół jest w Chrystusie niejako sakramentem, czyli znakiem i narzędziem wewnętrznego zjednoczenia z Bogiem i jedności całego rodzaju ludzkiego” (KK 1). Na końcu czasów – w niebie – ludzie zostaną zgromadzeni wokół Boga w Kościele powszechnym.
Nasza wiedza o Kościele pochodzi z Objawienia Bożego – a to oznacza, że na jego temat dowiadujemy się tyle, ile Bóg zechciał nam przekazać. Ludzki wysiłek nie wystarczy do zrozumienia czym naprawdę jest Kościół. Potrzebna jest także (a może przede wszystkim) pokorna postawa słuchania Boga. Musimy się więc zgodzić na to, że nie będziemy wiedzieć o Kościele wszystkiego, bo jest on misterium. Poznajemy go poprzez różne obrazy zaczerpnięte z Pisma Świętego i od Ojców Kościoła, ale obrazy te odkrywają tylko część rzeczywistości. Powstały w oparciu o doświadczenie życiowe, jakie może zgromadzić każdy człowiek. Ulubionym obrazem, którym posługuje się Sobór Watykański II do opisania natury Kościoła, jest ciało człowieka. Jest to porównanie zaczerpnięte z Pierwszego Listu św. Pawła Apostoła do Koryntian (12,12 n). My jesteśmy poszczególnymi częściami tego ciała (palcem, nogą, skórą, nerką…), a jego głową jest sam Chrystus. Każda z części ma własne funkcje, które razem, wspólnie, przyczyniają się do dobra całego ciała.

Krzysztof Masztalski
wolontariusz II Synodu Archidiecezji Katowickiej

Na targu w porcie w Konstantynopolu miała miejsce potworna awantura. Przekupki pobiły się ze sobą, obrzucając się wzajemnie rybami leżącymi na straganach. Kłóciły się o to… czy Syn Boży jest współistotny Ojcu. Zdarzenie to miało miejsce na początku IV wieku po Chr. – czyli 1700 lat temu, za czasów papieża Sylwestera I (wspominamy go w ostatni dzień roku kalendarzowego).
Aby rozstrzygnąć sprawę, którą zajmował się cały świat chrześcijański, cesarz Konstantyn Wielki zwołał, po raz pierwszy w historii, sobór powszechny, czyli zgromadzenie wszystkich biskupów świata (choć nie wszyscy mogli przybyć…). Był to Sobór Nicejski I (325 r.). Do naszych czasów takich zgromadzeń (soborów) było w dziejach Kościoła 21.
Dwudziestym pierwszym soborem powszechnym był Sobór Watykański Drugi. Rozpoczął się 50 lat temu (1962) i trwał 4 lata. Jak każdy sobór, także i ten swoją nazwę wziął od miejsca, w którym się odbywał – tym razem było to w Watykanie. Numer drugi w jego nazwie wziął się stąd, że wcześniej już raz sobór odbył się w tym miejscu (w roku 1870).
Sobór Watykański II zwołany przez bł. papieża Jana XXIII, także miał za zadanie rozstrzygnąć sprawę, którą interesował się świat chrześcijański – tym razem chodziło o to w jaki sposób należy głosić Ewangelię w nowoczesnym świecie, który podlega szybkim i radykalnym zmianom.
Kościół, na Soborze Watykańskim II, zachował się jak piękna kobieta (w bardzo wielu językach słowo oznaczające Kościół jest rodzaju żeńskiego), która przed wyjściem do świata przegląda się w lustrze, aby sprawdzić czy ubrana jest stosownie do okoliczności i czy we właściwy sposób wyeksponowała swoje zalety. Kościół najpierw stanął jakby przed lustrem i postanowił sam sobie odpowiedzieć na pytania: kim jestem, jak widzę sam siebie. Odpowiedź została udzielona przez Sobór w formie pisemnej. Powstała Konstytucja dogmatyczna o Kościele zaczynająca się od słów „Światło narodów”(łac. Lumen gentium).
Mówiąc sam o sobie, Kościół posłużył się różnymi obrazami zaczerpniętymi z Pisma Świętego i od Ojców Kościoła. Kilka z obrazów zostanie przybliżonych w kolejnych częściach tego cyklu.

Krzysztof Masztalski
wolontariusz II Synodu Archidiecezji Katowickiej

ANKIETY PRESYNODALNE – WYNIKI

Ostatnim razem pisaliśmy o ankietach presynodalnych – jaki był ich cel i jak były skonstruowane. Wspomnieliśmy także o tym, że na stronie II Synodu Archidiecezji Katowickiej dostępne są już wyniki kwestionariuszy (w dziale „Archiwum”). W tym artykule opowiemy, co wynikło z kwestionariuszy i jakie to ma przełożenie na organizację synodu.

W ramach krótkiego przypomnienia: interpretacja wyników ankiet dotyczy przede wszystkim kwestii ważności danego tematu, następnie zasięgu (ogólnodiecezjalnego lub specjalistycznego) oraz powiązań z innymi tematami. W opracowanych przez Sekretariat Zespołu Presynodalnego wynikach do każdego pytania jest także przyporządkowany wykres, który mówi o tym jak rozkładały się głosy w każdej z głównych grup respondentów – prezbiterów, parafialnych rad duszpasterskich, ruchów i stowarzyszeń oraz zgromadzeń zakonnych.

Uszeregowanie tematów według średniej oceny ważności było najważniejszym kryterium, dzięki któremu Zespół Presynodalny ustalał ilość i tematykę komisji synodalnych. Zagadnieniami, które respondenci wskazali na najbardziej wymagające przemyślenia, okazały się kolejno (w nawiasach podana jest średnia ilość głosów w skali 0-10):

1. kwestia duchownych – ich formacji, moralności, dyscypliny, utrzymania, zdrowia fizycznego i psychicznego, wsparcia w sytuacjach kryzysowych (9,03);

2. świeccy w kościele – ich formacja, zaangażowanie apostolskie wżyciu parafii, napotykane rudności i zagrożenia itp. (8,79);

3. duszpasterstwo młodzieży (8,68);

4. formacja do prezbiteratu – WŚSD, jakość formacji, obserwowane problemy, realizacja okresu propedeutycznego (8,66);

5. katechizacja – katecheza szkolna, rekolekcje, formacja katechetów, najczęstsze zgłaszane trudności, rola Wydziału Katechetycznego: inicjująco – nadzorująca (8,62);

6. głoszenie Słowa Bożego – w ścisłym sensie: posługa związana ze święceniami (8,57);

7. duszpasterstwo parafialne – wizja, akcenty, środki, współpraca (8,55);

8. duszpasterstwo rodzin – także problemy związków niesakramentalnych (8,54);

9. duszpasterstwo sakramentów i sakramentaliów (liturgiczne) – stan, „jakość” liturgii w parafiach archidiecezji (8,51);

10. katecheza parafialna –przygotowanie do sakramentów, katecheza inicjacyjna, systematyczna, dla dorosłych itd. (8,47).

Najmniejszym zainteresowaniem respondentów cieszyły się tematy związane z duszpasterstwem specjalistycznym (m.in. grup zawodowych), środowisk twórczych i osób w żałobie, a także kwestie dotyczące organizacji kurii archidiecezjalnej, współpracy Kościoła lokalnego z organizacjami pozarządowymi i wykorzystania programów unijnych.

Kwestie dotyczące powiązań danego zagadnienia z innymi miały pomóc w ustaleniu zakresów tematycznych poszczególnych komisji. W ankietach wyszły one najsłabiej, ale w kilku przypadkach respondenci sugerowali, żeby kilka szczegółowych pytań zgrupować w jedno bardziej ogólne, lub włączyć dany temat do innego (np. kwestię duchownych na emeryturze włączyć w zagadnienie dotyczące duchownych w ogóle). Co do rozróżnienia na dyskusję ogólnodiecezjalną lub specjalistyczną ankietowani nie zawsze byli zgodni i w kilku przypadkach przewaga jednej z opinii była niewielka.

Ciekawych wniosków dostarczyła analiza wykresu, który obrazował różnice pomiędzy wynikami w poszczególnych grupach (wśród księży, Parafialnych Rad Duszpasterskich itd.). Były one bardzo niewielkie, co świadczy o tym, że zasadniczo, niezależnie od różnicy punktów widzenia, zgadzamy się w diagnozowaniu ważnych dla Kościoła kwestii.

Na podstawie wyników ankiet Zespół Presynodalny ustalił ilość i tematykę komisji tematycznych. Mimo że oficjalnie zostaną one powołane dopiero w dniu otwarcia Synodu, to Ksiądz Arcybiskup wstępnie zatwierdził i zezwolił na opublikowanie projektu ich podziału. Lista dostępna jest na stronie synodu (www.synodkatowice.pl) w dziale „Synod”.

Sekretariat Zespołu Presynodalnego